GRODY >
Wielkopolskie
Informacje o miastach są
sukcesywnie uzupełniane.
Kliknięciu na herbie - www
miasta.
GRODY KRÓLA
KAZIMIERZA WIELKIEGO W WOJ.
WIELKOPOLSKIM
CHOCZ
– wieś w województwie
wielkopolskim, powiecie
pleszewskim. Po raz pierwszy
wymieniony jest w źródłach w
1294 r. pod nazwą Chodecz. W
XIV w. Kazimierz Wielki
nakazał wybudować tu zamek
murowany. Odbudowywał go w
1382 r. Bartosz Wezenborg,
starosta odolanowski. Nie
zachował się przywilej
lokacyjny Chocza. Jako
miasto szlacheckie
wymieniony jest w XIV w.
Chocz był własnością rodów
wielkopolskich: Chodeckich,
Ostrorogów, Marszewskich,
Mycielskich, Lipskich i
Raczyńskich. W 1555 r.
Marszewscy oddali kościół
parafialny braciom czeskim,
którzy stworzyli w Choczu
latach 1555–1620 silną grupę
wyznaniową. Zostali oni w
1621 r. usunięci z miasta
przez Lipskich. Właściciele
ci odebrali mieszczanom
prawo pędzenia wódki i
warzenia piwa oraz zagarnęli
młyn wodny, znajdujący się
na miejskim gruncie.
Spowodowało to upadek
Chocza. W XIX w. miasto
znalazło się w zaborze
rosyjskim. Większość
mieszkańców zajmowała się
rolnictwem. W 1870 r. Chocz
utracił prawa miejskie. W
okresie międzywojennym
rozwinęło się tu rzemiosło:
koszykarstwo, kołodziejstwo
i stolarstwo. Obecnie Chocz
jest siedzibą gminy.
Znajduje się tu barokowy
kościół kolegiacki z
XVII–XVIII w., klasztor
Reformatów z XVIII w. i
barokowy pałac infułatów
wzniesiony w XVIII w. na
miejscu dawnego zamku.
Miasta polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław 1965–,
t. II, s. 215;
www.chocz.pl/-36k
DOLSK
– miasto w województwie
wielkopolskim, powiecie
śremskim. Najstarsza
wzmianka źródłowa pochodzi z
bulli gnieźnieńskiej papieża
Innocentego II z 1136 r.
Wieś Dolsko występuje w niej
jako własność arcybiskupstwa
gnieźnieńskiego. W 1231 r.
przeszła na własność
biskupstwa poznańskiego i
była nią do 1797 r. Przez
Dolsk prowadził szlak
handlowy z Poznania do
Wrocławia i wieś spełniała
rolę osady targowej. W 1359
r. Kazimierz Wielki dokonał
tu lokacji miasta na prawie
średzkim. Dolsk otrzymał też
prawo do cotygodniowych
targów. Wojna domowa między
rodami Grzymalitów i
Nałęczów w 1393 r.
doprowadziła do zniszczenia
miasta. W 1403 r. Władysław
Jagiełło odnowił przywilej
lokacyjny. Na wojnę z
Krzyżakami w 1458 r. Dolsk
wystawił 10 piechurów.
Mieszczanie zajmowali się
uprawą roli (posiadali 17
łanów ziemi) oraz
rzemiosłem. Rzemieślnicy
skupieni byli w 8 cechach.
Zwiększała się też liczba
jarmarków – w XVII w. było
ich 7. W tymże wieku
prawdopodobnie w Dolsku była
drukarnia. Świadczyć o tym
może wydana tutaj, w 1649
r., książka. W 1793 r. Dolsk
został zajęty przez Prusy.
Liczył wtedy ponad 700
mieszkańców. W latach
1807–1815 należał do
Księstwa Warszawskiego, a po
1815 r. do Wielkiego
Księstwa Poznańskiego w
ramach zaboru pruskiego. W
XIX w. ludność miasta
podwoiła się. W 1866 r. w
Dolsku powstało pierwsze w
Wielkopolsce Kółko Rolnicze.
Najstarszym zabytkiem w
mieście jest kościół
parafialny pw. św. Michała
Archanioła z XV w.
Miasta polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław 1965–,
t. II, s. 220–221;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Dolsk-66k; www.dolsk.pl/-44k
GOLINA
– miasto w województwie
wielkopolskim, powiecie
konińskim. Najstarsza
wzmianka o Golinie pochodzi
z XIV w. W 1330 r. szlachcic
Jan z Goliny otrzymał od
Władysława Łokietka
przywilej lokacyjny dla
miasta. W dokumencie z 1338
r. miejscowość występuje
jako miasto pod nazwą Golyna.
Potwierdzenia praw miejskich
dokonał w 1362 r. Kazimierz
Wielki. Było to miasto
prywatne należące do rodu
Golińskich, następnie do
Żychlińskich. Nigdy nie
rozwinęło się w znaczniejszy
ośrodek miejski. Na wojnę z
Krzyżakami w 1458 r.
zobowiązane było wystawić 3
piechurów. W 1579 r. w
Golinie było 20
rzemieślników, w tym 6
gorzelników i 3 rybaków.
Pożar jaki wybuchł w 1611 r.
zniszczył prawie całe
miasto. Siedem lat później
było w Golinie 17 domów i 5
rzemieślników. Gdy w 1793 r.
miasto dostało się pod
panowanie pruskie, liczyło
618 mieszkańców. W latach
1807 – 1815 było w Księstwie
Warszawskim a od 1815 w
Królestwie Polskim. Ludność
zajmowała się głównie
rolnictwem. W 2 połowie XIX
w. zaczął rozwijać się
drobny przemysł przetwórczy.
Odbywało się 6 jarmarków
rocznie. W 1870 r. Golina
utraciła prawa miejskie.
Przywrócono je w 1921 r. W
mieście znajduje się
drewniany zabytkowy kościół
św. Jakuba Apostoła z połowy
XVIII w. W 1989 r. na rynku
miasteczka odsłonięto pomnik
Kazimierza Wielkiego.
Miasta polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław
1965–1967, t. II, s.223-224;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich,
nakł. F. Sulimierskiego i W.
Walewskiego, Warszawa 1881,
t. II, s. 657;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Golina;
www.powiat.konin.pl/pl/artykul/7.htmlgolinacity.orh.org/
KALISZ
– miasto na prawach powiatu
grodzkiego w województwie
wielkopolskim. Siedziba
powiatu ziemskiego. Kalisz
posiada najstarszą metrykę
wśród miast polskich. Nazwa
Calissia zaznaczona jest na
mapie ,,szlaku
bursztynowego”, sporządzonej
w II w. przez Ptolemeusza z
Aleksandrii. W okresie
wczesnośredniowiecznym na
terenie obecnego Kalisza
znajdowało się kilka osad.
Gród na Zawodziu z
targowiskiem i osadą
rzemieślniczą oraz
najstarszym kościołem św.
Wojciecha, datowany na IX –
X w. Po raz pierwszy w
źródłach wspomniany w 1106
r.,w czasie walk Bolesława
Krzywoustego ze Zbigniewem.
Główna osada targowa na
terenie dzisiejszego Starego
Miasta z kościołem
Najświętszej Panny Marii.
Osada na Rypinku z kościołem
św. Gotarda oraz osada na
Wydartym. W 1136 r. gród był
już siedzibą kasztelanii. Do
dużego znaczenia doszedł
Kalisz za Mieszka Starego.
Wzniósł on na Zawodziu w
drugiej połowie XII w.
kolegiatę romańską św.
Pawła. W 1233 r. Henryk
Brodaty zbudował nowy gród
na piaszczystej wyspie na
północ od Zawodzia. W
pobliżu grodu wzniesiony
został kościół św. Mikołaja.
Lokacja miasta na prawie
średzkim nastąpiła w 1257 r.
za rządów Bolesława
Pobożnego. Książę ten wydał
także tzw. „Statut Kaliski”
regulujący prawne położenie
Żydów. Mieli oni w mieście
własną dzielnicę i
zorganizowani byli w gminę
żydowską. W okresie rozbicia
dzielnicowego w XIII w.
Kalisz stał się stolicą
oddzielnego księstwa. W
pierwszej połowie XIV w.
miasto było obiektem
niszczących najazdów ze
strony Litwinów (1306 r.) i
Krzyżaków (1331 r.).
Ufortyfikowanie miasta
nastąpiło za panowania
Kazimierza Wielkiego.
Zbudowane zostały mury
obronne długości ok. 1600 m,
posiadające 15 baszt i 4
bramy (Toruńską, Wrocławską,
Łazienną i Piskorzewską –
Pyzdrską). W pobliżu Bramy
Toruńskiej wzniesiony został
zamek, który pełnił także
funkcje rezydencjonalne i
administracyjne. W 1339 r.
król Kazimierz Wielki
założył lub przeniósł ze
Starego Kalisza klasztor
braci mniejszych p.w. św.
Stanisława. W XIV w. odbyły
się w Kaliszu trzy synody
kościelne, a także zjazd
monarchów z udziałem Ludwika
Węgierskiego (1368 r.).
Rozkwit miasta przypada na
XV – XVI w. Kalisz był dużym
ośrodkiem rzemieślniczym i
handlowym. Istniały tu
liczne młyny. W 1402 r.
powstał pierwszy tartak.
Przez Kalisz przechodził
ważny szlak handlowy z
Wrocławia do Torunia. Miasto
uzyskiwało dochody z ceł i
przepraw. Kupcy kaliscy
handlujący solą zwolnieni
byli z wszelkich opłat
celnych i targowych na
terenie całego Królestwa.
Odbywał się 8-dniowy jarmark
ustanowiony jeszcze przez
Kazimierza Wielkiego w 1338
r. W Kaliszu miał siedzibę
wyższy sąd prawa zachodniego
dla miast i miasteczek
okręgu kaliskiego. Od XV w.
do 1792 r. miasto było
stolicą województwa
kaliskiego. Na wojnę z
Krzyżakami w 1458 r. wysłano
30 piechurów. XVII w.
przyniósł zahamowanie
rozwoju miasta. Zniszczenia,
pożary, zarazy i wysokie
kontrybucje nałożone przez
Szwedów przyczyniły się do
zubożenia mieszczan. W 1793
r. Kalisz został zajęty
przez Prusy. W okresie
rządów pruskich przystąpiono
do rozbiórki murów obronnych
i zamku. Do dzisiaj zachował
tylko fragment murów z
basztą Dorotka. W 1801 r.
Wojciech Bogusławski
wybudował w mieście pierwszy
drewniany budynek teatru. W
1807 r. Kalisz znalazł się w
granicach Księstwa
Warszawskiego jako stolica
departamentu, a w 1815 r. w
granicach Królestwa
Polskiego jako stolica
województwa i później
guberni. Stał się jednym z
ważniejszych ośrodków
miejskich na terenie
Kongresówki. Nastąpił rozwój
przemysłu włókienniczego.
Rozpoczęto także produkcję
fortepianów. W latach 1900 –
1902 zbudowana została linia
kolejowa Warszawa-Wrocław. W
sierpniu 1914 r., w czasie I
wojny światowej, Niemcy
zniszczyli w 80 % zabytkową
zabudowę miasta. W latach
1975 – 1999 Kalisz był
stolicą województwa
kaliskiego. W 1992 r.
utworzona została diecezja
kaliska. W Kaliszu
funkcjonuje filharmonia i
teatr o ponad 200. letniej
tradycji.
Dąbrowski J., Kazimierz
Wielki – twórca korony
Królestwa Polskiego,
Kraków 2007, s. 67; Długosz
J., Roczniki czyli
kroniki sławetnego Królestwa
Polskiego, Warszawa
1975,
ks. IX, s. 265, 370,
441; Guerquin B., Zamki w
Polsce, Warszawa 1984,
s. 166-167; Kajzer L.,
Kołodziejski S., Salm J.,
Leksykon zamków w Polsce,
Warszawa 2001, s. 217;
Kronika katedralna krakowska,
[w:] Kronika Jana z
Czarnkowa, s. 16-17;
Miasta polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław
1965–1967, t. II, s.
230-234; Słownik
geograficzny Królestwa
Polskiego i innych krajów
słowiańskich, nakł. F.
Sulimierskiego i W.
Walewskiego, Warszawa 1882,
t. III, s. 685-699;
Wyrozumski J., Kazimierz
Wielki, Ossolineum 1982, s.
185; www.http://historycy.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=105:zamki-i-fortalicja-kazimierza-wielkiego&catid=39:redniowiecze&Itemid=53;
;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Kalisz;
www.stary.kalisz.pl
KLECZEW -
Miasto w województwie
wielkopolskim, powiecie
konińskim. Początki
miejscowości przypadają na
XIV w. Na skrzyżowaniu
szlaków handlowych z Kalisza
do Kruszwicy i z Poznania do
Warszawy powstało osiedle
miejskie rządzące się prawem
polskim. W dniu 12 I 1366 r.
jego właściciel Janko w
oparciu o przywilej
Kazimierza Wielkiego, nadał
miejscowości prawa miejskie
i określił obowiązki wójta i
mieszczan. W 1458 r. miasto
wysłało 10 pieszych na wojnę
trzynastoletnią. W XV w. aż
11 mieszczan studiowało na
Akademii Krakowskiej. Według
stanu z 1579 r. w Kleczewie
było 12 garncarzy, 2
olejarzy, 7 piekarzy, 12
pędzących wódkę, 7
warzelników soli, 4
przekupniów i 37
rzemieślników innych
specjalności. Upadek miasta
zaczął się w XVII w. Wielki
pożar w 1648 r. zniszczył
zabudowę i archiwum
miejskie. Zniszczeń dokonali
też Szwedzi. Pożary miały
miejsce także w 1748, 1796,
1808 i 1862 r. W 1793 r.
Kleczew znalazł się w
zaborze pruskim. Wtedy to z
inicjatywy poznańskiego
bankiera Jana Kluga powstała
w mieście manufaktura
sukiennicza, jedna z
pierwszych w Wielkopolsce.
Jednak brak zbytu spowodował
upadek zakładu. W 1815 r.
Kleczew znalazł się w
zaborze rosyjskim. W mieście
istniała fabryka dywanów,
sukna, szali pasków i
browar. Odbywało się 6
jarmarków rocznie. W 1870 r.
Kleczew utracił prawa
miejskie, które odzyskał w
1919 r. W czasie okupacji
niemieckiej zginęło ponad
1000 miejscowych Żydów.
Powojenny rozwój Kleczewa
związany jest z wydobyciem
węgla brunatnego w
odkrywkach Jóźwin i
Kazimierz. W 1977 r. Kleczew
stał się siedzibą Dyrekcji
Kopalni Węgla Brunatnego
Konin.
Miasta polskie w tysiącleciu,
t. II, s. 237–238;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich, t.
IV, s.125–126;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Kleczew;
www.kleczew.pl
KOŁO
- Miasto powiatowe w
województwie wielkopolskim.
W dniu 18 VII 1362 r.
Kazimierz Wielki wydał
Henrykowi, byłemu wójtowi
Warty, przywilej zezwalający
na założenie Nowego Miasta
na terenie dawnej wsi Koło.
W dokumentach wymieniane
jest jako Colo. Miasto
ulokowane na wyspie rzecznej
otrzymało prawo
magdeburskie. Było
własnością królewską i
siedzibą starostwa
niegrodowego. Poza miastem
wzniesiony został murowany
zamek obronny. W 1410 r.
zebrało się tu rycerstwo
wielkopolskie przed wyprawą
pod Grunwald. Od XV w. w
Kole odbywały się sejmiki
generalnej prowincji
wielkopolskiej. Ostatni
zebrał się w 1716 r. Na
wojnę trzynastoletnią w 1458
r. Koło wysłało 15 pieszych.
W 1476 r. król Kazimierz
Jagiellończyk nadał miasto
dożywotnio księżnej
mazowieckiej Annie w zamian
za ziemię sochaczewską. W
1502 r. król Aleksander
nadał prawo na cotygodniowe
targi i 3 jarmarki rocznie.
Nakazał także przeznaczyć
dochody z jatek na
uporządkowanie miasta i
budowę mostów na Warcie.
Następne przywileje
powiększające ilość
jarmarków nadali królowie,
Zygmunt III Waza w 1592 r.,
Jan III Sobieski w 1690 r. i
August III Sas w 1754 r. W
1579 r. było w Kole 86
rzemieślników. Istniały
cechy sukienników, kowali,
ślusarzy, nożowników,
zdunów, krawców, rymarzy i
piwowarów. Był także złotnik
i aptekarz. W 1554 r. na
prawym brzegu Warty powstała
osada zwana Zdunami,
posiadająca własny samorząd.
Mieszańcy Zdun zajmowali się
głównie garncarstwem. W XVII
w. miast podupadło. W 1622
r. miasto zostało spalone
przez Lisowczyków. W czasie
najazdu szwedzkiego obok
Koła stacjonowało 34 tys.
żołnierzy. W 1658 r. w
mieście były 142 domy. W 2
połowie XVIII w. Koło
liczyło 1400 mieszkańców i
było największym miastem
powiatu konińskiego. Kiedy w
1793 r. miasto zajęli
Prusacy, było w nim 101
domów, w tym 3 murowane. W
1815 r. Koło znalazło się w
granicach Królestwa
Polskiego. Nastąpił rozwój
przemysłu. W 1833 r.
istniały tu 22 przędzalnie i
43 warsztaty tkackie.
Natomiast w 1842 r.
poznański kupiec Józef
Freudenreich założył
pierwszą fabrykę fajansu i
majoliki. W tym czasie
zwiększyła się liczba
mieszkańców i rosła ranga
miejscowości. W 1867 r.
utworzony został powiat
kolski. Pod koniec XIX w.
były w Kole 4 fabryki
ceramiczne, fabryka maszyn
rolniczych, wyrobów
bawełnianych, wełnianych,
tasiemek, mączki kostnej,
browar, tartak i młyny.
Funkcjonowała linia kolejowa
wąskotorowa do Sompolna,
Włocławka i Kruszwicy. W
1921 r. przeprowadzono linię
kolejową szerokotorową z
Kutna do Strzałkowa przez
Koło. W 1924 r. w granice
miasta włączono wsie Blizna
i Nagórna. Z dniem 1 IV1938
r. powiat kolski został
przeniesiony z województwa
łódzkiego do województwa
poznańskiego. W czasie
okupacji niemieckiej uległo
zagładzie ok. 5 tys. Żydów
kolskich. Dalszy rozwój Koła
nastąpił w okresie
powojennym. W latach
1975–1998 Koło wchodziło w
skład województwa
konińskiego, a od 1999 r.
jest w województwie
wielkopolskim. Od dnia16 VI
1999 r. patronem Koła jest
św. Bogumiła.
Miasta polskie w tysiącleciu,
t. II, s. 240–242;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich, t.
IV, s. 274–277;
www.pl.wiki.org/wiki/Koło(wojewodztwo-wielkopolskie);
www.kolo.pl
KONIN
- Miasto na prawach powiatu
grodzkiego w województwie
wielkopolskim.
Prawdopodobnie w okresie
wczesnośredniowiecznym
istniał tu gród chroniący
przeprawy przez Wartę.
Przechodził tędy ważny szlak
handlowy prowadzący z
Kalisza do Kruszwicy. Konin
był w połowie tego szlaku o
czym świadczy „słup
koniński”, kamienny znak
drogowy istniejący do
dzisiaj, ufundowany w 1151
r. przez Piotra Wszeborowica.
W XII w. w pobliżu grodu
rozwinęła się osada targowa
(dzisiejsza wieś Stare
Miasto z kościołem
romańskim). W późniejszym
okresie nastąpiło
przemieszczenie osady na
wyspę w nurcie Warty i
nadanie jej praw miejskich.
Z 1293 r. pochodzi pierwsza
wzmianka o wójcie Gosławie z
Konina. W 1328 r. istniał
już most przez Wartę. Konin
został zniszczony w czasie
najazdu Krzyżaków w 1331 r.,
po czym Kazimierz Wielki
otoczył miasto murem
obronnym i zbudował zamek. W
tym też czasie Konin stał
się siedzibą powiatu w
województwie kaliskim. Na
wojnę trzynastoletnią w
1458 r. wysłanych zostało 15
pieszych. W XV i XVI w.
nastąpił szybki rozwój
miasta, rozwijało się
rzemiosło. W 1517 r. w
mieście było 15 garncarzy,
11 rybaków, 8 rzeźników, 15
pędziło wódkę, a w 1616 r.
było w Koninie 30
sukienników. Upadek miasta
zaczął się w XVII w. Dwie
epidemie w 1628 i 1662 r.
zdziesiątkowały ludność, a
Szwedzi w 1656 r. spalili
miasto. Ze 127 domów zostało
tylko 25. W czasie wojny
północnej w 1707 r. został
zniszczony zamek. W 1793 r.
Konin został zajęty przez
Prusy, liczył wtedy 780
mieszkańców, posiadał 165
domów, w tym 1 murowany. W
1807 r. miasto znalazło się
w Księstwie Warszawskim, a w
1815 r. w Królestwie
Polskim. W XIX w. rozebrano
resztki zamku i murów
obronnych. W tym czasie
mieszkańcy zajmowali się
rzemiosłem i rolnictwem. W
2. połowie XIX w. zaczął
rozwijać się przemysł.
Funkcjonowały w Koninie dwie
fabryki maszyn rolniczych,
zakład kotlarski, wytwórnia
octu, olejarnie, mydlarnie,
garbarnie i 4 browary. W
okresie międzywojennym pewne
ożywienie przyniosły
inwestycje komunikacyjne,
tzn. budowa w latach
1912–1914 linii kolejowej
Poznań-Kutno oraz budowa
kanału wodnego łączącego
Wartę z Gopłem (Kanał
Ślesiński). Po II wojnie
światowej nastąpił gwałtowny
rozwój Konina. Związane to
było z wydobyciem w tym
rejonie węgla brunatnego.
Powstały kopalnie
odkrywkowe, wielka
elektrownia i huta
aluminium. Liczba ludności
zwiększyła się kilkakrotnie,
zwiększył się także obszar
miasta. W latach 1975–1998
Konin był stolicą
województwa konińskiego. Od
1 I 1999 r. wchodzi w skład
województwa wielkopolskiego.
Miasta polskie w tysiącleciu,
t. II, s. 242–244;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich, t.
IV, s. 333–338;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Konin;
www.konin.pl; www.konin.pl/-10
godzin temu
KOŹMINEK
- Wieś w województwie
wielkopolskim, powiecie
kaliskim, gminie Koźminek.
Nie znamy dokładnej daty
nadania miejscowości praw
miejskich. Po raz pierwszy,
jego nazwa, pojawia się w
źródłach w 1369 r. już jako
miasto na prawie
magdeburskim. Było wtedy
własnością królewską.
Właśnie w 1369 r. król
Kazimierz Wielki nadał
Koźminek wraz z czterema
wsiami Bartoszowi z
Wezenborga, h. Tur w
wieczyste użytkowanie za
zasługi dla kraju. Miasto
często zmieniało
właścicieli. Potomkowie
Bartosza z Wezenborga
sprzedali Koźminek w 1441 r.
Wojciechowi z Pakości,
później przeszedł w ręce
książąt raciborskich. W
dalszej kolejności należał
do Gostyńskich, Wałdowskich,
Ostrorogów, Łętkowskich i
Kiełczewskich. W 1450 r.
król Kazimierz Jagiellończyk
zezwolił miastu na dwa
jarmarki rocznie. Na wojnę
trzynastoletnią w 1458 r.
Koźminek wysłał 6 pieszych.
W połowie XVI w. miasto
uzyskało prawo do trzeciego
jarmarku i prawo do handlu
końmi na targach. Kupcy
udający się na Śląsk mieli
obowiązek przejazdu przez
Koźminek. Miasto stało się
ważnym ośrodkiem
rzemieślniczym. W 1579 r.
było 50 rzemieślników
różnych specjalności.
Pędzono także wódkę i piwo.
W XVI w. kiedy właścicielem
miasta był Jakub z Ostroroga,
Koźminek stał się ważnym
ośrodkiem ruchu
reformacyjnego. Kościół
parafialny przekazał on
braciom czeskim, założył
szkołę dla współwyznawców i
drukarnię. Na synodzie, jaki
odbył się w Koźminku doszło
do krótkotrwałej unii
kalwinów i braci czeskich. W
1607 r. kościół parafialny
wrócił do katolików. W XVII
w. nastąpił powolny upadek
miasta. W latach 70. XVIII
w. zaczęli się osiedlać w
Koźminku niemieccy osadnicy
z Dolnego Śląska zajmujący
się tkactwem. W 1793 r.
miasto dostało się do zaboru
pruskiego, w latach
1807–1815 było w Księstwie
Warszawskim a po 1815 r. w
Królestwie Polskim.
Mieszkańcy Koźminka
zajmowali się rzemiosłem i
rolnictwem. Odbywało się 6
jarmarków, gdzie handlowano
głównie bydłem. Produkowano
kożuchy, obuwie i garnki. W
1880 r. w mieście było 5
wiatraków, browar, gorzelnia
i wytwórnia wyrobów
bawełnianych. W 1870 r.
Koźminek utracił prawa
miejskie. W okresie okupacji
niemieckiej w Koźminku
utworzono getto dla ludności
żydowskiej z okolicznych
miejscowości. Stąd wywożono
ich do obozów zagłady.
Miasta polskie w tysiącleciu,
t. II, s. 248; Słownik
geograficzny Królestwa
Polskiego i innych krajów
słowiańskich, t. IV, s.
571–572;
www.pl.wikipedia.org/.../Kozminek
(województwo wielkopolskie);
www.kozminek.pl
MIKSTAT
– Miasto w województwie
wielkopolskim, powiecie
ostrzeszowskim. Początki
sięgają X w. Pierwotna nazwa
Komorów została wyparta
przez nazwę niemiecką
Mixstadt (Mucke – komar,
stadt – miasto). Prawa
miejskie magdeburskie
uzyskał w 1366 r. Wydano
wtedy przywilej, w którym
Janko, syn Mikołaja Zaremby,
pan i dziedzic na Komorowie,
sprzedaje wójtostwo w
mieście Mikstad Piotrowi
Knoth. Było miastem
królewskim należącym do
starostwa grabowskiego w
województwie sieradzkim. W
1391 r. Mikstat został
zniszczony przez pożar.
Książę Władysław Opolczyk
zwolnił miasto na 5 lat od
danin. Prawdopodobnie
przeniesiono je wtedy w inne
miejsce. Ponownie miasto
zostało doszczętnie spalone
w 1478 r. Król Zygmunt Stary
w 1528 r. wydał ponowny akt
lokacyjny i przywileje. W
połowie XVI w. było w
mieście 12 rzemieślników, a
pod koniec tego wieku
powstały dwa cechy. W 1590
r. król Zygmunt III Waza
nadał przywilej na 4
jarmarki w roku. W mieście
rozwijało się słodownictwo i
browarnictwo. W 1578 r. było
65 domów, a w 1655 r. 106
domów. Pierwsza wzmianka o
szkole parafialnej pochodzi
z 1670 r. Po wojnie ze
Szwecją w połowie XVII w. w
mieście zostało tylko 16
domów. W 1793 r. Mikstat
dostał się pod panowanie
pruskie. Liczył wówczas 481
mieszkańców, w mieście było
108 drewnianych domów,
krytych strzechą. W 1815 r.
Mikstat znalazł się w
zaborze pruskim, w granicach
Wielkiego Księstwa
Poznańskiego. Ludność
zajmowała się głównie
rolnictwem. Było tylko 6
rzemieślników - 4 szewców i
2 krawców. W XIX w. wybuchły
jeszcze dwa wielkie pożary,
w 1822 r. i w 1876 r. W
czasie powstania
wielkopolskiego w 1918 –
1919, oddział powstańczy
złożony z mieszkańców
Mikstat brał udział w
walkach w rejonie Kobylej
Góry. W 1921 r. miasto
liczyło 1423 mieszkańców.
Miejscowość miała charakter
rolniczy. W mieście znajduje
się zabytkowy, drewniany
kościół cmentarny z XVIII w.
Miasta polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław
1965-1967,
t. II, s. 263-264;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich,
nakł. F. Sulimierskiego i W.
Walewskiego, Warszawa 1882,
t. VI, s. 409;
pl.wikipedia.org/wiki/Mikstat;
www.mikstat.pl
OSTRZESZÓW
PRZEDECZ
|Do
góry|
|
|