GRODY >
Lubelskie
Informacje o miastach są
sukcesywnie uzupełniane.
Kliknięciu na herbie - www
miasta.
GRODY KRÓLA
KAZIMIERZA WIELKIEGO W WOJ.
LUBELSKIM
KAZIMIERZ
DOLNY - Miasto w
województwie lubelskim,
powiecie puławskim. Początki
osadnictwa przypadają na XI
w. Na jednym ze wzgórz była
osada zwana Wietrzną Górą,
która należała do klasztoru
benedyktynów na Łysej Górze.
W 1170 r. książę Kazimierz
Sprawiedliwy przekazał
Wietrzną Górę klasztorowi
norbertanek z
podkrakowskiego Zwierzyńca.
Zakonnice z wdzięczności dla
darczyńcy zmieniły nazwę
osady na Kazimierz. Po raz
pierwszy nazwa ta pojawia w
dokumencie z 1241 r. Za
panowania Władysława
Łokietka Kazimierz staje się
własnością królewską. Król
prawdopodobnie zbudował
stojącą samotnie okrągłą
basztę (stołp). W 1325 r.
była tu siedziba parafii.
Kazimierz Wielki nadał
osadzie prawa miejskie
(pierwsza poł. XIV w.).
Rozpoczął także w latach 40.
XIV w. budowę zamku
obronnego. Ufundował też
obecną farę. W 1406 r.
Władysław Jagiełło dokonał
ponownej lokacji miasta na
prawie magdeburskim. W 1501
r. Kazimierz stał się
siedzibą starostwa. W 1588
r. otrzymał prawo
organizowania trzech
jarmarków rocznie. Rozwojowi
miasta sprzyjało położenie.
Była tu przeprawa przez
Wisłę na szlaku handlowym ze
Lwowa na Śląsk i do
Wielkopolski. Duża część
towarów, szczególnie zboże,
transportowane była Wisłą do
Gdańska. Kazimierz staje się
ruchliwym portem. Na
przełomie XVI i XVII w.
powstało tu około 60
spichrzy zbożowych. Obecnie
zostało tylko kilka. Na
handlu zbożem wyrosły
wielkie fortuny. Do dużego
znaczenia doszły rody
kupieckie Przybyłów, Celejów
i Czarnotów. W 1628 r.
przybyli do Kazimierza
franciszkanie i zbudowali
klasztor na Wietrznej Górze.
Okres rozkwitu skończył w
1656 r., kiedy to Szwedzi
spalili miasto i zamek. Nie
udało się już odzyskać
dawnej świetności. W 1677 r.
król Jan III Sobieski
zezwolił na osiedlanie się w
Kazimierzu kupcom
ormiańskim, greckim i
żydowskim. Ponownych
zniszczeń dokonali Szwedzi
na początku XVIII w.
Opanowanie dolnego biegu
Wisły przez Prusy w wyniku I
i II rozbioru nie sprzyjało
handlowi. Spadło też
zapotrzebowanie na polskie
zboże. W XIX w. rozwinęło
się tu garbarstwo,
przetwórstwo owoców i
szkutnictwo. W 1815 r.
Kazimierz stał się miastem
powiatowym lecz przestał nim
być po powstaniu
styczniowym. W 1870 r.
utracił też prawa miejskie.
Na przełomie XIX i XX w.
Kazimierz zaczął być
traktowany jako miejscowość
letniskowa. Piękne położenie
i architektura zaczęły
przyciągać artystów i
malarzy. W dniu 31 X 1927 r.
odzyskał prawa miejskie. Po
II wojnie światowej został
odbudowany ze zniszczeń wg
projektu architekta Karola
Sicińskiego. W 1979 r.
został utworzony Kazimierski
Park Krajobrazowy.
Guerquin B.,
Zamki w Polsce,
Warszawa 1984, s. 168-171;
Kajzer L., Kołodziejski S.,
Salm J., Leksykon zamków
w Polsce, Warszawa 2001,
s. 220-223; Miasta
polskie w tysiącleciu,
kom. red. S. Pazyra,
Ossolineum, Wrocław
1965-1967, t. I, s. 711-712;
Słownik geograficzny
Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich,
nakł. F. Sulimierskiego
i W.
Walewskiego, Warszawa 1882,
t. III, s. 924-929;
www.kazimierz-news.com.pl;
www.pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz
Dolny; www.darekm.tripod.com;
www.zamki.res.pl/kazimierz.htm;
www.darekm.tripod.com/dodatki/fara.html
LUBLIN
- Miasto na
prawach powiatu grodzkiego.
Stolica województwa
lubelskiego. Siedziba
wojewody, Urzędu
Wojewódzkiego i
Marszałkowskiego oraz
starosty lubelskiego.
Prawdopodobnie pod koniec X
w. książę Mieszko I wzniósł
na wzgórzu Czwartek pierwszy
kościół pw. św. Mikołaja,
wybudowany na miejscu dawnej
świątyni pogańskiej.
Pierwsze wzmianki pochodzą z
przełomu XII – XIII w. i
mówią o istnieniu tu
kasztelanii i
archidiakonatu. Zapewne
istniały także drewniany
gród obronny i osada
rzemieślnicza. Przechodził
tędy szlak handlowy od Morza
Czarnego nad Bałtyk. W XIII
w. Lublin był obiektem
częstych napadów ze strony
wschodnich sąsiadów. W 1259
r. został zdobyty i złupiony
przez Tatarów, a w 1273 r.
przez Litwinów, pod koniec
XIII w. na krótko został
opanowany przez księcia
halicko-włodzimierskiego.
Lokacji miasta na prawie
magdeburskim dokonał książę
Bolesław Wstydliwy ok. 1257
r. Dokument niestety nie
zachował się. Ponownej
lokacji dokonał Władysław
Łokietek 15 VIII 1317r. W
1341 r. Kazimierz Wielki
odniósł pod Lublinem
zwycięstwo nad Tatarami a
rok później nadał miastu
przywilej regulacyjny, na
mocy którego otoczono je
murami. Król ten wybudował
także murowany zamek obronny
z bramą od strony
zachodniej, basztą żydowską
i gotyckim pałacem. Jego
fundacji jest także Kaplica
zamkowa pw. św. Trójcy. Po
zawarciu unii z Litwą w 1385
r. Lublin znalazł się na
szlaku łączącym dwie stolice
– Kraków i Wilno. Król
Władysław Jagiełło nadał
miastu w 1383 r. przywileje
na handel z Litwą, w 1392 r.
prawo składu a w 1405 r.
zwolnienie od ceł w całym
państwie. Przez Lublin
przechodził także ważny
szlak handlowy ze Lwowa do
Wielkopolski. W 1474 r.
król Kazimierz
Jagiellończyk ustanowił tu
stolicę nowego województwa
lubelskiego. W XVI i XVII
w. Lublin przeżywa rozkwit
gospodarczy. Wzrasta
zamożność mieszczan. W XV w.
Rada Miejska pozbawiła wójta
uprawnień, a w 1504 r.
wykupiła wójtostwo i
przejęła jego uprawnienia.
Lublin stał się jednym z
głównych ośrodków handlowych
w kraju. Miasto otaczały
mury obronne z basztami,
powstawały murowane
kamienice i kościoły.
Istniały wodociągi, hale
targowe, funkcjonowała waga
miejska. Odbywały się cztery
wielkie jarmarki o każdej
porze roku. Uczestniczyli w
nich kupcy prawie z całej
Europy. Na przełomie XVI i
XVII w. Lublin liczył ok. 10
tys. mieszkańców. Miasto
zaczęło także odgrywać
większą rolę w życiu
politycznym państwa. W 1569
r. zawarto tu unię między
Polską i Litwą. W tym samym
roku na sejmie w Lublinie
Albrecht Hohenzollern złożył
hołd lenny królowi
Zygmuntowi Augustowi. W 1578
r. ulokowano tu siedzibę
Trybunału Koronnego,
najwyższego sądu
apelacyjnego dla Małopolski.
W 1588 r. biskup łucki
Bernard Maciejewski założył
Kolegium jezuickie. Lublin
stał się w tym czasie jednym
z głównych ośrodków
reformacji w Polsce.
Działali tu arianie, powstał
zbór kalwiński. Tragicznym
dla miasta był XVII w. W
1630 r. w wyniku epidemii
dżumy zmarło ok. 5 tys.
mieszkańców. W 1655 r.
Lublin został splądrowany
przez wojska
rosyjsko-kozackie, a rok
później przez wojska
szwedzkie. Także wojna
północna na początku XVIII
w. przyczyniła się do
dalszego upadku miasta. W
1703 r. król August II Sas
nadał Lublinowi przywilej
zrównujący je w prawach z
Krakowem. W 1795 r. znalazł
się w zaborze austriackim,
wchodząc w skład tzw.
Galicji Zachodniej. Dokonano
zmian w administracji
kościelnej, w wyniku których
w 1805 r. utworzono diecezję
lubelską z siedzibą w
Lublinie. W 1809 r. miasto
zajęło wojsko polskie i rok
później zostało stolicą
departamentu w ramach
Księstwa Warszawskiego. Po
Kongresie Wiedeńskim w 1815
r. Lublin znalazł się w
Królestwie Polskim, gdzie
był siedzibą najpierw
województwa potem guberni. W
latach 1824 – 1826
przebudowano zamek lubelski
w stylu gotyku angielskiego
z przeznaczeniem na
więzienie. W XIX w.
rozpoczął się rozwój
przemysłowy Lublina.
Powstała fabryka maszyn
rolniczych, (1876 r.),
fabryka wag, browary, młyny,
cementownia, cukrownia (1895
r.) przemysł przetwórczy. W
1877 r. Lublin uzyskał
pierwsze połączeni kolejowe.
W czasie I wojny światowej
dużą część urządzeń
fabrycznych wywieziono. U
progu niepodległości (6-7 XI
1918 r.) w Lublinie
utworzono Tymczasowy Rząd
Ludowy Republiki Polskiej
Ignacego Daszyńskiego. 27
VII 1918 r. powstał
Katolicki Uniwersytet
Lubelski. Osiem lat później
w 1926 r. powstała w
Lublinie druga wyższa
uczelnia o charakterze
teologicznym jezuickie ,,Bobolaneum”.
W Lublinie istniała także od
1930 r., największa na
świecie uczelnia talmudyczna
Jesziwas. W czasie okupacji
niemieckiej Lublin wszedł w
skład Generalnego
Gubernatorstwa, będąc
siedzibą dystryktu. W
dzielnicy Lublina Majdanku,
Niemcy utworzyli obóz
koncentracyjny, głównie dla
ludności polskiej i
żydowskiej oraz jeńców
radzieckich. Po wyzwoleniu
spod okupacji hitlerowskiej
w 1944 r. został utworzony
tutaj obóz filtracyjny NKWD
dla żołnierzy AK i NSZ. 23
VII 1944 r. Lublin stał się
siedzibą Polskiego Komitetu
Wyzwolenia Narodowego.
Miasto jest ważnym ośrodkiem
naukowym. Oprócz
wspomnianego Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego,
istnieje także Uniwersytet
Marii Curie-Skłodowskiej
utworzony w 1944 r.,
Uniwersytet Przyrodniczy,
Uniwersytet Medyczny oraz
kilka uczelni prywatnych. W
1992 r. biskupstwo lubelskie
zostało podniesione do
rangi arcybiskupstwa i wraz
z diecezją sandomierską i
siedlecką tworzy metropolię
lubelską.
B. Guerquin,
Zamki w Polsce,
Arkady, Warszawa 1984, s.
202-204; Miasta polskie w
tysiącleciu , kom. red.
S. Pazyra, Ossolineum,
Wrocław 1965-1967, t. I, s.
692-696; Słownik
geograficzny Królestwa
Polskiego i innych krajów
słowiańskich, nakł. F.
Sulimierskiego i W.
Walewskiego, Warszawa 1882,
t. V, s. 421-436;
pl.wikipedia.org/wiki/Lublin;
www-lublin.pl;
www.magiczny-Lublin.pl;
pl.wikipedia.org/wiki/zamek
w Lublinie;
www.zamki.pl/?idzamku=lublin
WĄWOLNICA
|Do góry|
|
|